Chavarche Nartouni, médecin et journaliste à partir de 1930
Écrivain et médecin psychiatre, Chavarche Nartouni (1898-1968) fonde la revue médicale Hay Pouj et collabore au journal Haratch.
Chavarche Nartouni (en arménien Շաւարշ Նարդունի), né en 1898 à Armache, près de Constantinople, sous le nom d'Askanaz Ayvazian, et décédé en 1968 à Marseille, est un médecin et écrivain arménien. Il commence sa scolarité dans l'école de son village, puis poursuit ses études au lycée Guétronagan de la ville d’Adapazar. Exclu de l’école militaire de Constantinople, il s’installe en France en 1923 afin d’étudier la médecine à Paris. Interne à l’hôpital psychiatrique d’Amiens, il s’implique activement dans la vie intellectuelle de la diaspora arménienne. Collaborateur de la presse arménienne parisienne, il intègre la rédaction du journal Haratch jusqu’à sa mort. Engagé dans le tissu associatif, il dirige l’Union des Arméniens de Paris et fonde l’Union des Orphelins adultes, dont il anime la revue. Il crée également la revue médicale Hay Pouj (« Médecin arménien »), qu’il publie pendant de nombreuses années. En 1931, il prend la direction de la revue Menk. Il contribue à de nombreuses publications, parmi lesquelles Zvartnots et Andastan.
Numéro 8921, dimanche 9 octobre 1960. Une des nombreuses contributions de Chavarche Nartouni.
Chronologie
- 1898 : Naissance à Armache, près de Constantinople
- 1915 : Rescapé du génocide arménien
- 1923 : Arrivée en France ; commence des études de médecine à Paris
- 1920s (fin) : Devient médecin psychiatre, en poste notamment à l’hôpital d’Amiens
- 1930 : Débute sa collaboration régulière avec le quotidien arménien Haratch
- 1934 : Fonde et dirige la revue médicale mensuelle Hay Pouj (« Médecine arménienne ») sans interruption pendant 33 ans. La revue aborde des thèmes de médecine, d’hygiène publique et de vulgarisation scientifique pour les Arméniens de la diaspora
- 1967 : Cesse la publication de Hay Pouj
- 1968 : Décès à Marseille
Publications
- Ալպօմ : հէքեաթներու / Շաւարշ Նարդունի, 1927
- Մեղեդիներ, մեղեդիներ … : Հէքեաթ եւ բանաստեղծութիւն / Շաւարշ Նարդունի, 1933
- Հայ բոյժ : ժողովրդական ամսաթերթ բժշկութեան եւ առողջապահութեան կամ տունին բժիշկը = Hay-pouj / տնօրէն-խմբագիր Շաւարշ Նարդունի, 1934-1967
- Բանե՜ր, բանե՜ր, ի՜նչ բաներ... : արձակ բանաստեղծութիւն եւ հէքեաթ / գրեց՝ Շաւարշ Նարդունի, 1941
- Ծաղկամատեան : Հէքեաթներ եւ պատմուածքներ / Շաւարշ Նարդունի, 1944
- Նարդեան շիթեր : կանաչ բաժակով / Շաւարշ Նարդունի, 1945
- Վարդամատեան : հէքեաթներ եւ պատմուածքներ / քաղեց օտար պարտէզներէ Շաւարշ Նարդունի, 1951
- Երուսաղէ՜մ, Երուսաղէ՜մ : վիպերգութիւն / Շաւարշ Նարդունի, 1951
- Լուսեղէն շիրիմներ : Գրական դիմաստուերներ : Պատկերազարդ / Շավարշ Նարդունի, 1960
- Մեղուին ճառը / Շավարշ Նարդունի, 1960
- Սպիտակ առաւօտ : Հէքեաթ եւ արձակ բանաստեղծութիւն / Շաւարշ Նարդունի. 1963
- Լուսամատեան : Հէքեաթ եւ բանաստեղծութիւն քաղուած օտար պարտէզներէ / Շաւարշ Նարդունի, 1965
- Յանուն Մեսրոբ Մաշտոցի : Պաշտպանութիւն Հայ լեզուի : Բ. մաս / Շաւարշ Նարդունի, 1969
- Գրական ցոլքեր / Շաւարշ Նարդունի, 1975
- Աքսորի օրագիր / Շաւարշ Նարդունի, 2000
Sources
- Janine Bedrossian, « Chavarch Nartouni et Hay Pouj, revue de médecine arménienne à Paris (1934-1967) », Études arméniennes contemporaines [En ligne], 15 | 2023, mis en ligne le 01 avril 2024, consulté le 29 juillet 2025. URL : http://journals.openedition.org/eac/3362 ; DOI : https://doi.org/10.4000/eac.3362
- Cinquante ans de littérature arménienne en France : du même à l'autre / Krikor Beledian / Paris : CNRS Editions , DL 2001
- Chavarch Nartouni sur Wikipedia